Οίνος Ευφραίνει Καρδίαν 

Στράτος Θεοφιλογιαννάκος, Ειδικός Καρδιολόγος, Διδάκτωρ ΑΠΘ,

Κλινική Άγιος Λουκάς, Θεσσαλονίκη

(Ομιλία στα πλαίσια της Δραμοινογνωσίας 2019)

Η έκφραση «οίνος ευφραίνει καρδίαν…» προέρχεται από τον 103^ο ψαλμό του προφήτη και βασιλέα Δαυίδ, εδάφιο 15^ο και έχει ως εξής: "καὶ οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου τοῦ ἱλαρῦναι πρόσωπον ἐν ἐλαίῳ, καὶ ἄρτος καρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει.“ Σε ελεύθερη μετάφραση αυτό σημαίνει ότι το κρασί κάνει την ψυχή του ανθρώπου να χαίρεται, το λάδι κάνει το πρόσωπό του να λάμπει και το ψωμί τον διατηρεί ζωντανό.

Η πρώτη επιστημονική αναφορά για τις επιπτώσεις του αλκοόλ στην καρδιά καταγράφηκε το 1904 στο Journal of the American Medical Association. Αυτό όμως που έδωσε έναυσμα στη συστηματική έρευνα πάνω στη σχέση κρασιού και καρδιαγγειακών νοσημάτων ήταν η δημοσίευση τo 1992 «του Γαλλικού παράδοξου» σύμφωνα με το οποίο οι Γάλλοι εμφάνιζαν χαμηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο σε σύγκριση με τους υπόλοιπους δυτικούς λαούς παρά το γεγονός ότι το ποσοστό καπνίσματος, η κατανάλωση λιπαρών και η άσκηση ήταν στα ίδια επίπεδα. Η αρχική εξήγηση του Γαλλικού παράδοξου ήταν η Μεσογειακή δίαιτα η οποία περιελάβανε μεγάλη κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, ελαιόλαδου και κυρίως κρασιού.

Τα τελευταία τριάντα χρόνια οι περισσότερες από τις μελέτες για τη σχέση κρασιού καρδιοπαθειών καταλήγουν σε ένα κοινό συμπέρασμα, ότι δηλαδή η μικρή έως και μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (2.5– 14.9 g/ημέρα - ≤1 ποτό ημερησίως) έχει ως συνέπεια τη μείωση της εμφάνισης καρδιοπαθειών καθώς επίσης και την ελάττωση της καρδιαγγειακής θνητότητας. Αναλυτικότερα το αλκοόλ έχει ευεργετικές δράσεις όπως η αύξηση της HDL χοληστερόλης («καλή χοληστερίνη»), η μείωση της αρτηριακής πίεσης, η μείωση της συχνότητας εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Το κρασί ειδικότερα, εκτός των ευεργετικών δράσεων του αλκοόλ που περιέχει, προσφέρει επιπλέον όφελος το οποίο αποδίδεται στις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιθρομβωτικές ιδιότητες των υπολοίπων συστατικών του (κυρίως των πολυφαινυλών που βρίσκονται άφθονες στο κόκκινο κρασί).

Από την άλλη μεριά οι ίδιες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ όχι μόνο δεν προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα αλλά αντίθετα είναι καρδιοτοξική. Έτσι λοιπόν, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει το κίνδυνο εμφάνισης αρρυθμιών και κυρίως κολπικής μαρμαρυγής, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης ισχαιμικών και αιμορραγικών εγκεφαλικών επεισοδίων, προκαλεί υπέρταση, ενώ παράλληλα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εμφράγματος μυοκαρδίου και καρδιακής ανεπάρκειας (αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια). Και βέβαια αυτή η αυξημένη καρδιαγγειακή θνητότητα και νοσηρότητα πρέπει να προστεθεί στην αυξημένη επίπτωση άλλων νοσημάτων που επιβεβαιωμένα προκαλεί η κατάχρηση αλκοόλ όπως η κίρρωση ήπατος, η πακγρεατίτιδα καθώς και διάφοροι τύποι καρκίνου.

Εν κατακλείδι η μικρή προς μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (και ιδιαίτερα του κόκκινου κρασιού) έχει ευεργετική δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα και προτείνεται από τις όλες τις καρδιολογικές εταιρίες του κόσμου ειδικά όταν εντάσσεται στα πλαίσια μιας ισορροπημένης δίαιτας και συνδυάζεται με άσκηση και αποφυγή καπνίσματος.